W myśl przysłowia „zgoda buduje, niezgoda rujnuje” doszło do  porozumienia i współpracy kilku organizacji skupiających liptowskich grotołazów: Červené Vrchy, Demänovská Dolina, Chočské Vrchy, Liptovský Mikuláš, Nicolaus  w efekcie czego  w dniach 31 lipca – 4 sierpnia 2024 roku  odbył się 64 Tydzień Jaskiniowy na Słowacji którego kwatera główna mieściła się w  campingu Kriváň w Važcu dając nam możliwość odwiedzenia wielu jaskiń. Tradycyja tego legendarnego już cyklu spotkań  jaskiniowych sięga 1950 roku kiedy to  entuzjaści Słowackiego Towarzystwa Speleologicznego w lipcu spotkali się po raz pierwszy w  Dolinie Demianowskiej.

Zdecydowana większość wycieczek zaplanowano w Krasie Ważeckim, którego powierzchnia przekracza 50 km2 a znaczna jego część jest zbudowana z mezozoicznych wapieni Gutenstein, w których powstają zjawiska krasowe.

Plan wyjść był bardzo ciekawy, niestety ze względu na obowiązki zawodowe mogłam poświęcic  tylko 3 dni.

01 sierpnia 2024  to wyjście do Jaskini Prosieckiej w Chočskich Wierchach. Pod przewodnictwem Juraja i Slávki Szunyogovów przemierzyliśmy główny ciąg tego 4,5-kilometrowego obiektu.

Jest to jaskinia typu szczelinowego, wytworzoną w ciemnoszarych wapieniach środkowego triasu. Ciągnie się generalnie w kierunku południe-północ, w trzech kolejnych, coraz wyżej położonych poziomach. Korytarze oraz niewielkie sale rozwinięte są w osiach licznych złomów i pęknięć masywu, przebiegających w większości wzdłuż skośnie ułożonych skalnych warstw. Jaskinia nie posiada stałego cieku wodnego, jednak znajduje się w niej kilka niewielkich jeziorek, a część korytarzy bywa zalewana w czasie topnienia śniegów lub intensywnych opadów. Szata naciekowa w jaskini jest stosunkowo słabo rozwinięta.

Zwieńczeniem wycieczki było wykonanie pracy związane z pokonaniem końcowego (32 metrowego) syfonu piaskowego. W 9 osobowej grupie udało nam się przetransportować 20 wozików piasku z  syfonu Sahara  co jest równowartością pełnej szychty solidnej roboty. Nowy koniec jaskini to  wyzwanie z zakresu techniki transportu. Piasek jest łatwy do wykopania ale musi być transportowany wózkiem na odległość 80 m bynajmniej nie po równym terenie. -,,Aby przyspieszyć transport, Ondrej Konderík i  Petera Sliačana na bieżąco modyfikowali podwozie z buggy. Dwukrotnie znaleźliśmy ślady poprzedniego zalania w syfonie, z piaskiem opadającym z boków, tworząc małą aureolę, i mieliśmy ujemne wyprzedzenie na twarzy. Syfon poniżej zamku z piasku będzie głębszy niż syfon Sahara i dopiero okaże się, jaką przeszkodę będzie stanowić rwąca woda. Do tej pory, po 17 wydarzeniach, wykopaliśmy 4,5 m i 3 m głębokości. ,Juraj Szunyogov- https://schv.sk/sifon-sahara-v-prosieckej-jaskyni/ 

Obecnie koniec jaskini znajduje się około godziny drogi od nowego wejścia na 1189 metrze głównego ciągu. Od pierwotnego wejścia O-3 jaskinia osiągnęła w ten sposób rozpiętość północ-południe 1046 m. Długość Jaskini Prosieckiej wynosi obecnie 4492 m przy niezmienionej deniwelacji 121 m a eksploracja cały czas trwa.

Jaskinia ta jest bardzo urozmaicona na początku przejście rozległymi szczelinowymi korytarzami, Plšie jazierko-trawers na nim, Čierny kaňon,Oranžový kaňon,Biely kaňon i na końcu miejsce pracy Syfon Sahara.

02.08 pod przewodnictwem Jana Smolla, Pal`ka Staníka, Matuša Šušela i Gabrieli Majerníčkovej odbyła się wycieczki do  Jaskini Maluzinskiej i znanej z mediów Jaskini Błękitnej. W evencie wzieło udział około 50 zainteresowanych. Na początku Doliny Maluzinskej jest udostępniona do zwiedzania kopalnia rudy – sztolnia Zubaustollenj, otwarta w 2022 r., zaprasza wszystkich do odwiedzenia swoich podziemi z ich różnorodnością, kolorowością, a także magicznym jeziorem. Tutaj w speleocamp Malužiná również znajduje się ekspozycja o górnictwie i speleologii zatytułowana „Historia jaskini…”.

Nieco powyżej jest wejście do Jaskini Maluzinskiej, którą wkrótce będą mogli zwiedzać turyści. Dobrze przygotowana,z głównym korytarzem i salami pełnymi pięknych  stalagmitów,stalaktytów,stalagnatów na pewno będzie cieszyć się zainteresowaniem.

Największe wrażenie wywołała na mnie Jaskinia Błękitna. Sześć lat temu odkryli ją speleologowie z SK Červené vrchy na jednym z kilku ponorów rzeki Bocianky a Malužianky tuż nad miejscowością Malužiná, po prawej stronie doliny Bocianskie. Stopniowo poznano prawie 700 m korytarzy z piękną krasową dekoracją w kolorze niebieskim (któremu zawdzięcza swoją nazwę), zielonym i białym, w niektórych miejscach zabarwionych na brązowo.

Na świecie istnieją tylko trzy podobne jaskinie w których charakterystyczne zabarwienie spowodowane jest zawartością miedzi, azurytu a także malachitu w nadkładzie.

Widok kolorowych nacieków był cudowny i magiczny. Warto było coś takiego zobaczyć na własne oczy. Klub Cervene Vrchy jest zaprzyjaźniony z naszym Speleoklubem Tatrzańskim PTTK, działaliśmy wspólnie na wielu akcjach jaskiniowych a nawet współorganizowaliśmy 53 tydzień jaskiniowy w sierpniu 2012 roku w Zakopanem. Tego dnia dołączył do mnie nasz klubowy kolega Jarosław Kolasa  i razem z Janem Smolla wspominali dawne czasy:)

03 sierpnia pod przewodnictwem Michala Danko z Speleoclubu Nicolaus odbyło się wyjście do Medvedia jaskyňa, Stanišovská jaskyňa, Hlbokô kras Jánskej doliny.

Pierwszym punktem była

Vzvieračka Hlbokô

Dotychczas znana długość zbadanych korytarzy sięga ponad 350 metrów. Nurkowie z powodzeniem przeszli przez cztery syfony wodne. Piątego i ostatniego nie pokonali do dziś. Wydajność źródła waha się od 500 do ponad 1000 litrów na sekundę. Hydrologicznie jest ona połączona z najgłębszą (495 m) jaskinią na Słowacji, „Hipman cave system”. Źródło Hlboko zostało zbadane przez odkrywcę jaskini zwanej „Świątynią Wolności” Alojza Krala (1877-1972) w latach 20-tych, a następnie przez stowarzyszenie jaskiniowców skupione wokół Vojtecha Benicky’ego w latach 40-tych . Członkowie Czeskiego i Słowackiego Towarzystwa Speleologicznego zbadali jaskinię, a następnie została zmierzona przez nurków ZO 1-10 Speleoaquanaut pod nadzorem Jiri Hovorka z Pragi w latach 80-tych XX wieku. Obecnie w jaskini pracują nurkowie z Czeskiego Towarzystwa Speleologicznego (ZO 1-09 Niphargus) w ścisłej współpracy ze speleologami ze Speleoclubu Nicolaus, który ma siedzibę w Liptowskim Mikulaszu.

Pod ziemią przepływa rzeka Szczawnic Štavnica  ( co ? Szczawnica?) przez 2,4 km nieznanych dotąd przestrzeni jaskiniowych. U wylotu bocznej doliny Hlboká, Szczawnica pojawia się ponownie na powierzchni na wysokości 774 m w postaci potężnego źródła krasowego zwanego Hlbokô, skąd wypływa na powierzchnię do ujścia rzeki Váh w pobliżu Uhorskiej Vsi. Źródło Hlbokô, wraz ze źródłem w Medzibrodí, tworzy oś hydrologiczną drenażu Kraká Hora, która jest połączona prawie 30 kilometrami zbadanych i udokumentowanych podziemnych przestrzeni o pionowym zasięgu prawie 1 000 metrów.] Jest to jednak tylko niewielki fragment istniejących przestrzeni, które wciąż czekają na odkrycie. Michal powiedział, że podejdziemy zobaczymy wejście i kto chcę może do środka- wszyscy ,rzucili się’ ochoczo…po przejściu niewielkiego korytarza naszym oczom ukazała się przepiękna komnata z bogatą szatą jaskiniową i licznymi wodnymi ponorami wewnątrz jaskini ,które służą teraz do szkoleń, ćwiczeń dla płetwonurków.

Następnie udaliśmy się w głąb Jánskej doliny ,stromym zboczem przez las pod otwór do

Medvedia jaskyňa

Jaskinia została odkryta 27 października 1952 roku i stanowi jedno z najważniejszych i najbogatszych stanowisk paleontologicznych. Do tej pory odkryto i udokumentowano 497 m przestrzeni jaskiniowych o pionowej rozpiętości 30 m. Charakteryzuje się głównie poziomymi korytarzami o dość znacznych rozmiarach (14 m szerokości i od 2,5 m do 17 m wysokości). Osobiście najbardziej zainteresowały mnie najczęściej występujące tu  stalagmity pręcikowe osiągające do 3 m wysokości, o średnicy od 5 do 12 cm, a także słomki o różnej długości a wszystko w bardzo zróżnicowanym spektrum kolorów, od białego poprzez żółty do jasnobrązowego, starsze formacje mają kolor czerwonawo-brązowy. Geneza jaskini jest bardzo interesująca i problematyczna zarazem.Pierwotny otwór znajdował się prawdopodobnie na końcu Białego Korytarza, przez który woda wpływała do jaskini.

Utworzył on w pierwszym etapie Przejście Białe, Przejście Krehotinki i Kopułę Górną. Po zawaleniu się stropu w rejonie Cmentarza Niedźwiedziego, aktywny przepływ został skierowany do Pasażu Nad Jeziorem, gdzie znikał w nieznanych przestrzeniach w kierunku jaskini w Złomiskach. Stopniowe pogłębianie potoku  Štavnica przez wody opadowe uzupełniło Kaczy Pasaż. W okresach wzmożonych opadów strumień ten do dziś można zaobserwować wypływający z jaskini na końcu Białego Przechodu do Kaczego Przechodu. Meander Wybuchowy był ostatnim, który został wyrzeźbiony przez wodę. Penetracja innych obszarów pozwoli na wyjaśnienie zaniku jeziora w Jazernej chodbe i obserwację aktywnego przepływu podczas dużych opadów deszczu.
Wnioski:
Jaskinia Niedźwiedzia ma duże znaczenie ze speleologicznego punktu widzenia. Wyjaśnienie jej ewolucji pomaga uzupełnić obraz ewolucji krasu w dolinie Jánskiej. Przestrzenie jaskiniowe Jaskini Niedźwiedziej są ważnym elementem w wyjaśnieniu przepływu krasowego systemu wodnego w przeszłości i obecnie. Przestrzenie jaskini są wypełnione wieloma kośćmi.
Niewątpliwie istnieje związek między Jaskinią Niedźwiedzią a jaskinią w Złomiskach. Fakt, że jaskinie znajdują się w najwęższym miejscu Doliny Jánskiej, stwarza przesłanki do odkrycia większego systemu podziemnego.

Szczątki szkieletowe niedźwiedzia jaskiniowego Ursus spelaeus znajdują się w osadach ilastych w prawie wszystkich przestrzeniach podziemnych. Są to zarówno kości młodych, jak i starszych osobników. Ich wiek został oszacowany na ponad 15 000 lat.

W jaskini hibernuje dziewięć gatunków nietoperzy, z których najliczniejsze to nocek duży  i podkowiec mały oraz  znacząca reprezentacja nocka łydkowłosego  Skorupiaki reprezentowane są przez troglofilnego nietoperza jednopalczastego Mesoniscus graniger. Najliczniejsze roztocza to Acarina i  troglofilne  Parasitus loricatus i Gemmazetes cavatica. W korytarzu wejściowym jaskini powszechnie występuje troglofilny pająk Meta menardi. Żyje tu również troglofilny wieloszczet Allorhiscosoma sphinx i rzadki chrząszcz Duvalius bokori. Z tej jaskini po raz pierwszy na Słowacji opisano troglobionta konika ogoniastego Arrhopalites aggtelekiensis i maleńkiego pająka Porrhomma campbeli. Wiosną i latem jaskinia jest popularnym schronieniem dla zimnolubnych gatunków much i komarów, a zimą regularnie zimują w niej motyle Scoliopteryx libatrix i Triphosa dubiata.

a końcu czekało nas tzw. Plazenie czyli czołganie się przez wąski korytarz gdzie na końcu ukazała nam się przepiękna komnata z licznymi stalagmitami, stalagnatami, stalaktytami pozostałościami wody i zawaliskiem które kończy korytarz jaskini.

Stanišovská jaskyňa


Wejście do jaskini znajduje się na północno-zachodnim zboczu Smrekovic w Parku Narodowym Niskie Tatry na wysokości 761 m n.p.m i jest genetycznie powiązana z  Nową Staniszowską Jaskinią, do których wejście znajduje się na stoku naprzeciwko. Stanišovská jest jedną z najstarszych znanych jaskiń na Liptowie i Słowacji. Po raz pierwszy została zbadana i zmierzona przez J. Bucholtza Jr. w 1720 r. Prace badawcze są kontynuowane po dzień dzisiejszy.

W jaskini znane są dwa poziomy rozwojowe. Dolny poziom stanowi najdłuższe przejście w jaskini. Jest to poziomy korytarz o nieregularnym profilu, którego dno pokryte jest gruzem złożonym z ostrokrawędzistych fragmentów pochodzących z macierzystego podłoża skalnego. W górnym piętrze jaskini znajdują się formy naciekowe zwłaszcza stalagmity w kształcie prętów. Jaskinia Staniszowska jest, wraz z sąsiednią Małą Jaskinią Staniszowską, najważniejszym zimowiskiem nietoperzy w Dolinie Jánskiej.

Występuje tu 7 gatunków. Najliczniejszą grupą jest nocek duży (Myotis myotis). Wokół wejścia do jaskini znaleziono jaszczurkę jaskiniową (Mesoniscus graniger), troglofilnego skorupiaka lądowego z grupy Isopoda. Bezpośrednio w jaskini żyją robaki jaskiniowe Pseudosinella paclti, Arrhopalites pygmaeus i wieloszczet Allorhiscosoma sphinx.

W Jaskini Stanišovskiej znaleziono również znaleziska paleontologiczne, a mianowicie kości niedźwiedzia jaskiniowego, a badania archeologiczne potwierdziły również ślady średniowiecznej osady. Przed laty członkowie Speleoklubu Tatrzańskiego  prowadzili tu eksploracje czego trwałym śladem jest nazwa Partie Zakopiańskie.

Liptów pozostaje jednym z najbardziej atrakcyjnych regionów również pod względem liczby dostępnych jaskiń, liczby tuneli, kopalni, formacji krasowych, a także perspektyw przyszłych odkryć.

Jaskyniarsky týždeň na Słowacji daję możliwość odwiedzenia wielu niedostępnych jaskiń, zobaczenia jak działają i pracują inne kluby, wymiany doświadczeń i pomysłów na wspólne akcje. Szczególnie miło było usłyszeć dobre słowa o członkach naszego klubu, dawne opowieści o wspólnym działaniu w czasach kiedy możliwości i techniki grotołazów były bardzo ograniczone. Tym bardziej jest to budujące dla nas młodych grotołazów, że jak oni dawali radę to i my (mając wiedzę,nowoczesny sprzęt) możemy badać i eksplorować ten piękny podziemny świat. Polecam każdemu!